(Viết
dựa trên một câu chuyện có thật về người đàn ông điên trên đảo Lý Sơn)
Lão có tên đấy chứ! Lão tên Trần Chí Nghĩa. Một cái tên rất
kêu. Mà trò đời, cái tên ấy hình như vận vào đời lão. Chí Nghĩa, vì chữ “chí
nghĩa” mà lão thành ra như ngày hôm nay. Dở chẳng ra dở, điên chẳng thành điên.
Mà, trong mắt những con người gọi là tỉnh táo bình thường, như chúng ta, thì
cái sự dở dở ương ương của lão được gọi là điên…
*
Vợ sắp cưới bỏ đi ngay trước ngày làm lễ thành hôn. Tôi sụp đổ hoàn toàn. Không
đi tìm vợ, không gì cả. Suốt ngày, tôi giam mình trong phòng đốt thuốc (dù trước
đó tôi không hề biết hút thuốc) và uống rượu. Toàn những đồ “thừa thãi” từ đám
cưới dang dở; mặc cho gia đình cùng bạn bè khuyên nhủ đủ điều, tôi vẫn cố thủ
trong phòng để dành tình yêu cho khói thuốc và men sầu. Và nghĩ. Hận. Và đau. Cứ
thế, vài hôm thì tôi kiệt sức ngất đi rồi được đưa đến bệnh viện “đổi gió”.
Vứt cái balo còn vương đầy bụi đường xuống cuối giường, thằng Thọ “ghẻ” vừa
thở vừa hỏi một tăng dài:
- Thế quái nào, mới hôm kia mày còn gọi điện mời tao về ăn cưới; làm tao bỏ
việc, chạy từ bên Lào về, hý hửng tưởng được ăn cỗ; vậy mà… hôm nay đã thế này
rồi. Vợ đâu?
Tôi chỉ biết nhìn nó, cười nụ cười méo xệch chừng như sắp
khóc mà không nói được gì thêm. Còn nó, thì cứ ngơ ngác chẳng hiểu chuyện gì xảy
ra cho đến khi mẹ tôi bấm nó ra ngoài nói chuyện. Nó đi rồi, tôi mới để mặc những
giọt nước mắt tự do rơi trong câm lặng. “Thế quái nào…” Tôi cũng chẳng hiểu thế
quái nào mọi việc xảy ra như thế thì làm sao trả lời nó được.
Hai người nói chuyện rất lâu. Đến khi nó quay vào trong
phòng thì vẻ mặt ngờ nghệch ban đầu đã đổi thành vẻ buồn bã. Cái mặt mốc xì như
bị ghẻ của nó, bình thường đã chán. Giờ, nhìn còn chán hơn. Nó ngồi xuống mép
giường, cầm lấy tay tôi mà không nói gì. Mẹ tôi biết ý, tránh ra ngoài để tôi với
nó ngồi lại với nhau.
Phải mất một lúc lâu, nó mới cất lời:
- Mày còn đủ sức lang thang với tao như ngày xưa hai thằng cưỡi xe máy chạy
khắp mấy tỉnh miền Trung - Tây Nguyên không?
Tôi đáp:
- Tao chưa chết được đâu!
- Thế thì đi. – Nói rồi nó thu dọn đồ đạc, lôi tôi ra khỏi giường bệnh
theo cái cách bất quy tắc của nó từ trước tới giờ vẫn thế.
*
Hôm sau, tôi và nó đã có mặt ở đảo Lý Sơn, quê nó.
Nó dẫn tôi đi khắp nơi, giới thiệu với hết người nọ người kia. Làm mọi
cách để lôi tôi lại nhịp sống bình thường. Và, như một sự sắp xếp sẵn, tôi được mấy anh bạn rủ lên gò Cỏ May… nhậu. Nhắc đến rượu, tôi lại rùng mình. Nhưng được chúng bạn “động viên” và kháo nhau rằng lên đấy ngồi nhậu mới
đã, quạt gió, máy lạnh, máy điều hoà gì cũng không bằng. Cũng chẳng quán xá hạng sang nào bì kịp. Thế là tôi tặc
lưỡi đi đại.
Mấy anh em chúng tôi “lai rai” cho đến gần khuya,
trăng lúc này càng sáng tỏ, cả bọn ai cũng đã bắt đầu ngà ngà say. Tôi thì chẳng say nổi.
Khung cảnh tĩnh mịch đêm trăng khiến tâm trạng của tôi chùng xuống rất nhanh. Cầm
ly rượu nốc cạn, nhìn khắp gò Cỏ May trong đêm, tôi chợt nổi da gà khi thấy từ đằng xa, trên một con đường chạy
ngang núi Giếng Tiền, có một cái bóng xiêu vẹo đến nghiêng ngả
cả màn đêm. Đi vài bước lại ngã. Rồi một lát sau, cái bóng ấy ngật ngưỡng
đứng dậy, xiêu vẹo bước về hướng
chúng tôi đang ngồi. Tôi bỗng nhớ đến mấy câu chuyện về ma quỷ hết sức rùng rợn
mà mình đã từng được nghe trong những lần đi thực tế để viết bài cùng Thọ. Chợt nghĩ: “Hay đây! Tớ đang muốn gặp ma để xem, tớ tàn tạ hơn hay ma tàn tạ hơn!”. Lúc này, mắt của tôi vẫn không rời
cái bóng khập khiễng ấy, càng ngày nó càng gần chúng tôi…
Thấy tôi nãy giờ câm như hến, Thọ mới khều và hỏi tại sao lại im ru vậy.
Tôi chỉ tay về hướng cái bóng ấy, nó nhìn theo, cười ngặt nghẽo:
- Thôi đi cha nội, đấy có phải ma cỏ gì
đâu, lão già thất tình đấy!
Nói xong, Thọ cầm ly lên và “dzô” thật lớn.
Thấy tôi có vẻ bần thần, ly rượu cầm mãi không chịu uống. Thằng bạn vỗ vai:
- Đó là lão Nghĩa, do quá thất tình nên mới hơi “điên
điên” như vậy đấy. Nhưng mà lão
nói chuyện hay lắm, tí lão đi ngang qua gọi lão vô ngồi cho vui. Cho mày tha hồ chia sẻ “kinh nghiệm” thất tình. Bọn trẻ trên đảo này yêu
nhau, cứ có ý định chia tay nhau thì lại lấy lão ra làm gương mà hàn gắn tình cảm
lại với nhau. Hài không chịu được… – Rồi nó lại cười lớn. Nụ cười hết sức vô
duyên. Nhưng, rất nhanh, nó hạ giọng:
- Trông lão thật tội nghiệp!
Lão tới, và không đợi đến lời mời gọi thứ
hai, lão ngồi xuống, “góp vui” bằng
chai rượu loại 750 ml còn non nửa trên tay.
Dưới ánh sáng vàng đặc của trăng rằm, tôi mới có dịp quan sát lão. Người lão
gầy đét, tóc dài loã xoã,
râu mọc dài, đôi
hàm răng rất trắng, mắt sáng. Mùi hôi từ người lão cho biết rằng, chắc đã nhiều ngày rồi lão chưa tắm. Suốt cuộc nhậu, lão không nói gì mà chỉ nhìn tôi. Chừng như lão muốn nói
gì đó. Nhưng tuyệt nhiên không, lão chỉ uống và nhìn tôi qua đôi mắt sáng chất
chứa đầy tâm sự.
Ngồi với chúng tôi được một chút thì lão đi về. Lão bảo: “về ngủ để sáng
mai còn đi làm”. Tất nhiên, lão
không quên mang theo chai rượu.
Lão đi rồi, mấy anh em chúng tôi
cũng rủ nhau đi về, dù rượu và mồi vẫn còn nhiều. Nhưng, tưởng được nghe lão kể
về chuyện tình của lão, tự dưng lão đi, mất hứng hết.
Trên đường về, thấy tôi có vẻ băn khoăn, Thọ khoác vai tỉ tê:
- Lão nói đi về nhà chứ không phải nhà
đâu, về hang đấy. Lão đào một cái
hang gần bên đá Hai để ở…
Rồi như đoán biết được tâm trạng của tôi, nó khều:
- Tao với mày đến “nhà” lão!
Hết gò Cỏ May, tôi cùng Thọ xổ dốc. Khi vừa hết dốc thì nó la lớn bảo đến nơi rồi. Ấy vậy mà còn
phải chui qua mấy bụi sậy, băng qua mấy cái rẫy chúng tôi mới tới được “nhà” của
lão. Khi băng qua con rẫy cuối cùng, chúng tôi thấy một cái hang nhỏ. Lão đang ngồi một mình ở một góc xéo cửa hang.
Thấy chúng tôi đến, lão đon đả:
- Lão biết thế nào chú cũng tìm đến mà. Nào, ngồi xuống đi!
Tôi lôi từ túi xách ra chai rượu và mấy gói
phồng tôm đặt xuống cái bàn đá đẽo của lão. Thấy vậy, lão cười khà khà và bảo:
- Đợi chút, anh nướng thêm con cá khô để nhậu cho đã.
Đặt ly rượu đã cạn xuống bàn, lão kể:
- Trước kia lão cũng có vợ con đàng hoàng chứ không như bây giờ. Gia đình lão hạnh phúc lắm. Vợ lão đẹp và yêu lão lắm! Nhưng, khi đứa con trai thứ hai của lão vừa biết đi, thì cũng là
lúc vợ lão chạy theo tiếng gọi ái tình của người đàn ông khác mà không một lời giải thích. Từ
đấy, căn nhà nhỏ
đã từng là nơi chứa đựng những tiếng cười hạnh phúc trở nên vắng lặng đến kinh khủng. Lão không dám về đó nữa!
Không ai chăm nom, đứa lớn về với ngoại, đứa nhỏ sống với nội, còn lão thì lêu
bêu trên những nẻo đường vô định với chai rượu lúc nào cũng thường trực trên tay… - kể đến đó, lão lại tự rót cho mình một ly rượu và uống cạn. Rồi lại
tiếp tục tâm sự:
- Hồi trước lão đẹp trai, phong độ lắm chứ! Ấy vậy mà, chỉ trong một thời gian ngắn, lão đã ốm nha ốm nhách rồi. Thiếu nước chết. Phần
vì hận mình “bó tay” nhìn vợ đi theo nhân tình, phần vì nghĩ đến tâm trạng của
hai đứa con trai lúc lớn lên, và vì phần quá yêu người đàn bà phản bội mà bỗng phút
chốc, tất cả trong đầu lão sụp đổ. Thậm chí, người ta cho rằng lão đã bị điên vì suốt ngày lão cứ lang
thang hết nơi này, đến nơi khác. Lục lọi hết nơi này đến nơi khác
trên đảo để “tìm vợ”. Người ta đâu phải là lão đâu mà người ta biết chứ! – lão
lại tiếp tục rót rượu – Thời
gian đầu, lão lên nghĩa
địa, nỗng núi để ngủ. Lão không dám về lại nhà. Không dám nhìn mặt con. Rồi, lão lên tàu vào đất liền, bắt xe đi
vào Long Khánh (Đồng Nai) để lang bạt. Rồi chán, lão đi vào Sài Gòn với cuộc sống
vất vưởng. Và lại chán, lão trở về đảo. Lúc bấy giờ, trong đầu óc lão hình như là không còn khái niệm về vệ
sinh. Lão đi dọc bãi rác, gần cái “lô cốt” cũ của lão, nhặt những thứ gì có thể ăn được dù nó đã thối rữa, mốc meo đến cỡ nào. Rồi, bão ập vào, quét sạch tất cả cái “môi trường sống” của
lão. Lão lên núi, đào hang để ở. Đây,
cái “lô cốt” này đây…
Lão dừng lại và chiêu một ngụm rượu rồi nhìn ra xa xăm màn đêm trước mặt.
Tôi thấy, mắt lão ầng ậng nước. Rồi, lão nhìn tôi, tôi nhìn lại lão. Im lặng. Một
sự im lặng đến rợn người. Như mặt biển trước cơn sóng thần.
Thấy vậy, Thọ ghẻ mau mắn rót rượu ra ly, mời tôi, mời lão:
- Vợ nó bỏ đi ngay trước ngày làm lễ thành hôn!
- Lão biết!
- Không ai kể làm sao anh biết?
- Lão thấy nỗi đau trong mắt chú nó!
Lão cầm ly rượu lên để trước mặt, trầm ngầm
một giây lát rồi mới uống. Xong, lão buông hai câu thơ: “Em ơi lửa cháy bình
khô cạn / Đời vắng em rồi say với ai”. Và lão chồm lên, dí sát mặt lão vào mặt tôi. Lão nhìn tôi chằm chằm chừng
như muốn xé xác tôi, cái tên thất tình im lặng nãy giờ. Nhưng không, lão chỉ
gào lên:
- Lão ở hang, lão say. Người ta bảo lão điên. Điên mà thế này à? Lão không
điên. Cuộc đời này mới điên. Sao lại chọn gia đình lão mà bày trò trêu đùa chứ?
– Rồi rất nhanh, lão hạ giọng chua chát:
- Hồi lão mới “bị” cha mẹ, anh trai đã tốn rất
nhiều công sức để tìm và bảo lão về nhưng lão không chịu. Vì khi về nhà, lão thấy lòng mình đau đớn lắm… Lão không tìm được vợ lão, không mang được mẹ về cho các con mình… Vợ lão, con vợ phản bội ấy,
lão đã gặp giữa Sài Gòn. Tàn tạ lắm. Cầm bàn tay gầy guộc của nó, lão bảo nó về.
Nó nhất quyết không về. Nó chê lão nghèo. Nó bảo ở đảo làm vợ của thằng đánh cá
không sướng. Nó đang hạnh phúc với tình nhân ở Sài Gòn hoa lệ. Lão không tin.
Lão bám theo nó, nó kêu thuê người đánh đuổi lão bò lê bò càng, lão vẫn theo
nó. Vì lão biết, nó không hề hạnh phúc. Lão vẫn đợi, đợi nó nghĩ lại, nó về đảo
với lão, với con. Nhưng không, nó chết vì mắc bệnh hiểm nghèo, trong cảnh “giàu
sang sung sướng” ở Sài Gòn. Nó chẳng còn sống để mà về làm vợ, làm mẹ. Khốn nạn
thật. Hình như, lão điên từ đó. Có ai biết được đâu. Sao lại gọi lão là “lão thất
tình”. Họ đâu phải lão mà họ hiểu chớ! Chú mày đâu phải lão mà hiểu chớ?! – Nói
đoạn, lão gục xuống.
*
Thọ bấm tôi:
- Lão lại lên cơn rồi đó! Chuồn.
- Tao đâu thấy lão điên! – Tôi cự.
Thọ nổi cáu:
- Chứ mày muốn giống như lão rồi mới thấm hả? Về lẹ… - Chưa kịp để tôi phản
ứng gì thêm, nó lôi tôi đi xềnh xệch như kéo xác chết. Và tôi cũng để mặc cho
nó kéo đi cho đến khi cái hang và con người kia khuất khỏi tầm mắt. Tôi chẳng
nghĩ được gì thêm. Hình ảnh người đàn ông đang gục xuống kia đã choán hết tâm
trí tôi.
Với Thọ, với những người “tỉnh” ngoài kia; “lão thất tình” đúng là điên.
Còn với lão, hay như cả với tôi, lão không điên. Lão chỉ khác người. Bởi một lẽ,
lão đã bị cuộc sống mà chúng ta đang sống “đuổi” ra khỏi cộng đồng một cách tàn
bạo nhất. Nó tước đi của lão những sự bình thường của một con người cần có và
đang có. Rồi, như một sự thách thức ngầm, nó buộc con người ta đi tìm lại những
giá trị đã bị cướp mất đó. Có người thì tìm lại được, có người không. Như “lão
thất tình”. Thế thôi.
Bùi
Văn Quang
Vừa rồi, nhân có dịp
nghỉ phép. Tôi đặt vé bay một mạch về quê. Về đến nhà thì trời cũng đã nhá nhem
tối, chỉ kịp lên nhà từ đường thắp nén nhang cho tổ tiên, rồi xuống ăn cơm với
bố mẹ. Sau đó leo lên căn phòng cũ, ngủ một mạch. Bố mẹ biết tôi mệt nên cũng
không nói gì.
